این مطلب در 18 بهمن سال 1390 نگاشته شد که پس از آن در رسانه هایی مانند خبرگزاری الف (لینک) خبرگزاری جهان (لینک) و کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس (لینک) بازنشر یافت. البته آماری که ایران را در صدر جداول قرار می دهد مربوط به تعداد مقاله های چاپ شده در نشریات معتبر بین المللی می باشد، که لزوما به معنای رشد علمی نیست. ولی در هر صورت، قرار گرفتن در صدر این جدول بسیار خیره کننده است و نشان دهنده ی تحول های مثبتی می باشد.
درون متن، اشاره ای به یکی دیگر از مطالب بنده شده است که در 9 اردیبهشت سال 1389 نگاشته شده بود و پس از آن در خبرگزاری الف (لینک) خبرگزاری عصرایران (لینک) و سایت واضح (لینک) بازنشر پیدا کرده بود.
در اینجا، هر دو مطلب به دنبال هم نقل خواهد شد:
ایران در صدر رشد علمی دنیا
برای چندمین سال پیاپی ایران در صدر جدول رشد علمی در جهان قرار گرفت.
درست است که نمی شود تمام علم یک کشور را با استناد به مقاله های علمی چاپ شده ارزیابی کرد؛ ولی در دنیای امروز، چاپ مقاله ی علمی در ژورنال های معتبر، معیاری همگانی است، برای نشان دادن پیشرفت و پیشبرد علم. در بسیاری از دانشگاه های جهان، بدون چاپ کردن مقاله نمی توان مدرک علمی کسب کرد؛ و استادها برای ارتقاع درجه می بایست نتایج تحقیقات خود را به چاپ برسانند.
اردیبهشت ماه سال پیش طبق مجله ی نیو ساینتیست: "ایران سریعترین رشد علمی در دنیا را دارد و... رشد علمی ایران ۱۱ برابر نرخ متوسط کشورهای دیگر است." و در ادامه مقاله ای را ترجمه کرده بودم که در آن عنوان شده بود: "ایران دهمین کشور در دنیا است که توانسته باشد سلول های انسانی را ایزوله کند و پنجمین کشوری است که توانسته باشد بر این سلول ها دستور نویسی کند."
امروزه که در ایام دهه ی مبارک فجر هستیم، خبر مشابه دیگری در زمینه ی وضعیت علمی ایران دارم. دیشب یکی از دوستان برایم خبری از سایت علمی نیچر فرستاد که آمار سایت تامسون را گردآوری کرده بود. خبری که در این سایت منتشر شده است، در مورد تعداد مقالات علمی چاپ شده در هر کشور است. در این اطلاعیه می توان دید که ایران در سال گذشته، ۱۷۵۹۸ مقاله ی علمی در ژورنال های معتبر چاپ کرده است. این رقم از بسیاری از کشورهای دنیا مانند اتریش و پرتقال و دانمارک و نوروژ و غیره، بهتر است و ایران را در رده ی بیست و یکم دنیا قرار می دهد.
لازم به ذکر است که این رقم فقط مربوط به دانشگاه های داخل ایران است، و تحقیقات علمی ایرانیان خارج از ایران را در نظر نمی گیرد. به عنوان مثال اگر یک ایرانی در یک دانشگاه آمریکایی تحقیق کند، آمار به نام آمریکا ثبت خواهد شد. مساله ی مهم دیگر این است که، این آمار توسط ایران انتشار نیافته است و مستقیما توسط خود تامسون رویترز اندازه گیری شده (فقط مقالات معتبر را شمارش کرده اند و مقالاتی که در مجلات غیرمعتبر چاپ شده اند شمارش نشده اند). به همین دلیل دست بدخواهان در استفاده از تهمت آمارسازی بسته شده است.
اما نکته ی بسیار جالب دیگر این است که، ایران برای چندمین سال متوالی در صدر جدول "پیشرفت علمی" است. یعنی ایران هر سال نسبت به سال قبل خودش، بیشترین پیشرفت چاپ مقالات را در جهان دارد. می توان دید که با ۲۰ درصد رشد در سال ۲۰۱۱، جمهوری اسلامی ایران است که در مقام اول قرار گرفته است. شاید ۱۰ سال پیش آن قدر تولید مقالات علمی ایران کم بود، که اصلا در همچین آماری به چشم نمی آمدیم - ولی امروزه، در این راه پیشتاز هستیم.
البته می بایست مراقب بود که دچار آفت نشویم. چاپ کردن مقاله، به خودی خود هدف نیست. می توان هزارها مقاله چاپ کرد، ولی اگر این مقالات به صورت کاربردی و صنعتی به کمک مردم کشورمان نیایند، فایده ای نخواهند داشت. شاید بتوان وضعیت علمی و چاپ مقالات را به یک بخاری توصیف کرد. هر بخاری نیاز به سوخت دارد. در مثال ما، نیروی انسانی و بودجه های دانشگاه ها هستند که کار سوخت را می کنند. اگر بخاری خوب باشد، می تواند با مصرف برق، گرما تولید کند. این گرما می تواند فایده ی زیادی داشته باشد. ولی اگر بخاری در مکان مناسبی نباشد، و یا در و پنجره ی اتاق باز باشد، یا هزار و یک نکته ی دیگر که استفاده ی گرمای بخاری را دچار مشکل کند، نمی توان از این دست آورد استفاده ی بهینه کرد.
در هر صورت، این آمار نشان دهنده ی اراده ی ملی ایران در علوم است که نباید آن را نادیده گرفت. من به نوبه ی خودم، به همه ی مسئولین و دانشجویان و اساتید ایرانی تبریک می گویم. ما استعدادهای فراوانی داریم که در شرایط خوب و بد، ایران را به عنوان یکی از قطب های نوظهور و مطرح علمی جهان معرفی می کنند. این مقام مبارک همه ی شما هموطنان عزیزمان باشد انشالله.
ایران در حال سرمایه گذاری بر سلول های بنیادی است
ترجمه شده از the scientist
سی سال بعد از سرنگونی شاه٬ کشور ایران در حال انقلابی دیگر هست: ایران سرمایه گذاری سنگینی در تحقیقات سلول های بنیادی کرده است و با وجود امکانات محدود آزمایشگای و مالی٬ این کشور به عنوان یکی از قدرت های علمی رشته ی سلول های بنیادی در آمده است.
حتی با امکانات و زیربناهای محدود٬ دانشمندهای ایرانی توانسته اند در دهه ی گذشته ۶ مورد سلول های انسانی و ۸ مورد سلول های موش را به صورت پانکراس٬ قلب و کبد سالم در بیاورند.
کونراد هوچیدلینگر محقق دانشگاه هاروارد گفت: «خارق العاده است که آن ها با این امکانات این کارها را انجام داده اند. به وضوح آن ها در حال رسیدن به ما هستند»
بر خلاف خیلی از کشورهای غربی که سدهای مذهبی جلوی تحقیقات در این زمینه را گرفته اند٬ در ایران و دیگر کشورهای اسلامی تحقیقات در این باره مشکلی ندارد. بر اساس قوانین قرآنی فقط پس از گذر ۱۲۰ روز از انعقاد نطفه و جان گیری کامل آن دیگر نمی توان در آن دخل و تصرف کرد (معمولا پس از ۳ الا ۵ روز سلول های بنیادی جنین های کشت شده در آزمایشگاه قابل استخراج و استفاده هستند). حتی ایت الله علی خامنه ای در سخنرانی خود در سال ۲۰۰۲ تحقیقات در این زمینه را تشویق کرد.
... بعد از *فلسطین اشغالی٬ ایران پیشرفته ترین کشور در تحقیقات سلول های بنیادی در خاور میانه است.
ایران دهمین کشور در دنیا است که توانسته باشد سلول های انسانی را ایزوله کند. (لینک) و پنجمین کشوری است که توانسته باشد بر این سلول ها دستور نویسی کند. (لینک) بعضی دیگر دست آوردهای خارق العاده ی ایران در این زمینه را می توان از این لینک٬ و این لینک٬ و این لینک مطالعه کرد...
...ایران هر ساله حدود ۰.۶۵ درصد از در آمد ملی کشور را برای مطالعات علمی کنار می گذارد. این رقم در مقایسه با کشورهای پیشرفته مانند آمریکا -که هر ساله حدود ۳ درصد از درآمد ملی خود را برای تحقیقات خرج می کند- عقب است.
(محاسبه ی سر انگشتی: درآمد ملی آمریکا حدود ۱۴۴۳۰ میلیارد دلار در سال است٬ که ۳ درصد آن معادل ۴۳۳ میلیارد دلار می شود. این در حالی است که درآمد ملی ایران٬ حدود ۳۳۵ میلیارد دلار در سال است. یعنی درآمد کل کشور ایران -نفتی و غیر نفتی- کمتر از مبلغی است که آمریکا سالیانه فقط برای تحقیقات علمی خرج می کند.)
...تحریمات و مشکلات اقتصادی٬ همواره منجر به فرار مغزها شده است. ولی آن هایی که در کشور باقی می مانند در بسیاری از موارد برای شرکت در کنفرانس های بین المللی و دریافت ویزا مشکل خواهند داشت. به همین دلیل٬ برای تشویق آمدن محققین بین المللی به ایران٬ موسسه ی رویان هر ساله بزرگترین کنفرانس ایران را برپا کرده و منجر به گردهمایی بیش از ۲۰۰۰ محقق از سرتاسر دنیا می شود.
هوچیدلینگر که در سال ۲۰۰۸ از تاسیسات تحقیقاتی موسسه ی رویان در ایران دیدن کرد گفت: «متعجب هستم که چه گونه با این دستگاه های ساده این چنین فعالیت هایی انجام شده است... ما دستگاه ها را به سادگی از فروشنده ها می خریم٬ ولی این ها راهی جز این که آن را خودشان بسازند٬ ندارند»...
*در ترجمه٬ برای احترام به مردم فلسطین این نام جایگزین عبارت اصلی به کار برده شده در متن انگلیسی شده است.
